Chaldeeërs in België

Of ze zich nu identificeren als Chaldeeërs, Assyriërs of Arameeërs, één zaak hebben ze allemaal gemeen, namelijk hun liturgisch en linguïstisch erfgoed. Het zijn christenen uit het Midden-Oosten (Zuid-Oost Turkije, Irak, Syrië, Iran), die sedert het begin van het christendom het slachtoffer zijn geweest van vervolging en onderdrukking omwille van hun geloof. Na zoveel eeuwen heeft dit ervoor gezorgd dat ze vanaf de 20e eeuw op grote schaal hun thuisland zijn ontvlucht en overal in de wereld een nieuw thuis hebben gevonden.

In hun thuisland waren het christenen, behorende tot de zgn. Syrische (Syriakse) Kerken, maar eens in de diaspora hebben ze meer dan ooit de noodzaak ervaren om naast hun religieuze en kerkelijke identiteit ook hun etnische identiteit naar voren te brengen. Dit kwam doordat men zich wilde profileren als een volk. Men had de behoefte om zich wereldwijd te vertegenwoordigen, zodat men ondanks de diaspora toch nog met elkaar verbonden kon blijven.

Het zijn volkeren die geen scheiding van Kerk en staat hebben gekend, omdat ze als minderheid een Kerk hadden, maar geen staat. Het waren hun kerkelijke leiders die hun belangen verdedigden en over hun rechten hoedden.

Hun zoektocht naar hun etnische wortels heeft in de 20e eeuw echter tot veel discussie geleid waarbij er veel speculatie is geweest over wie hun echte voorvaders waren. Men is etnische linken gaan zoeken met de oude Mesopotamische volkeren zoals de Chaldeeërs, Arameeërs en Assyriërs.

Dit komt niet omdat ze louter op religieus vlak verschilden van de grootmachten waaronder ze geleefd hebben, maar omdat men zich ook niet kon associëren op taalgebied. Ze spreken namelijk een taal die eigen was aan hen en geen verband had met de talen van de grootmachten (Perzen, Arabieren, Ottomanen, Turken), maar wel met die van de oude Mesopotamische volkeren.

Ze zijn dus wel degelijk de voortzetters van deze Mesopotamische volkeren, maar wetenschappelijk kan men heden onmogelijk aantonen of ze zuivere afstammelingen zijn van enkel van één van deze volkeren. Dit heeft onderling op wereldniveau voor veel debat en onenigheid gezorgd en is in feite een politiek-etnisch-religieuze twist geworden waarover geen consensus is bereikt.

Puur theoretisch mogen we stellen dat Chaldeeërs behoren tot de Chaldeeuws-Katholieke Kerk die in unie is gegaan met de Kerk van Rome, met behoud van haar eigen ritus. Assyriërs behoren grotendeels tot de Assyrische Kerk van het Oosten en deels ook tot de Oude Kerk van het Oosten en enkele protestante kerkgemeenschappen. Arameeërs behoren tot de Syrisch-Orthodoxe en Syrisch-Katholieke Kerk. Naast deze Kerken zijn er nog enkele andere aftakkingen die tot de Syrische Kerken behoren, zoals de Maronitische Kerk, de Melkitische Kerk etc.

Het is echter zo dat er in het begin van de 20e eeuw nationalisten waren die één naam wilden plakken op al deze groepen, namelijk de Assyrische benaming. Een benaming die terug in gebruik is gekomen na archeologische opgravingen in Noord-Irak, waarbij er spectaculaire zaken van het oude Assyrische Rijk ontdekt zijn (midden 19de eeuw).

Deze benaming werd op grote schaal gepropageerd en is door vele van deze christenen aanvaard geweest en werd vooral gebruikt door de Chaldeeuwse Nestorianen (christenen van de Kerk van het Oosten die niet katholiek waren geworden). Later heeft de niet-katholieke aftakking van de Kerk van het Oosten de benaming Assyrisch overgenomen. De Chaldeeuwse benaming, die officieel terug in gebruik is genomen sedert de 15e eeuw, verloor haar nationaal karakter hierdoor en is men enkel nog blijven gebruiken voor de katholieke christenen van de Chaldeeuwse Kerk.

Er wordt vaak de theorie gebruikt dat ‘Chaldeeuws’ een religieuze stroming is en men Assyrisch is op etnisch vlak. Een theorie die niet gefundeerd is en ook deel uitmaakt van de Assyrische propaganda. ‘Chaldeeuws’ is namelijk geen godsdienst, maar zoals hierboven vermeld ook de identiteit van een oud volk uit Mesopotamië. Deze term werd gebruikt als nationaal label voor de christelijke minderheidsgroep in Mesopotamië die de Kerk van het Oosten vormde. Geschiedkundige redenen lagen aan de basis voor het officieel weder in gebruik nemen van deze etnische identiteit.

De Aramese benaming is voornamelijk gebruikt door de christenen van de Syrisch-Orthodoxe Kerk als reactie op het Assyrisch nationalisme, maar heeft ook in grote mate geschiedkundige redenen.

Het zijn wel degelijk etnische benamingen/identiteiten van de oude Mesopotamische volkeren. Vandaag bestaan alle drie benamingen naast elkaar en zal helaas geen een van de drie kunnen dienen om al deze groepen te benoemen. Simpelweg omdat ze niet door elkaar aanvaard worden.

 

In België is dit verhaal niet anders. De mensen die we vandaag kennen als Assyriërs zijn in grote mate Chaldeeërs en Arameeërs/Syrisch-Orthodoxe.

In de praktijk daarentegen identificeren ze zich als Assyriërs omwille van de bekendheid van de term of omwille van de overtuiging dat ze etnische Assyriërs zijn van het oude Assyrische Rijk (Assyrisch nationalisme 20e eeuw).

De Assyrische benaming is zodanig gepropageerd in de Nederlandstalige gebieden (Antwerpen-Mechelen) dat deze een grote bekendheid geniet in deze steden. De tegenstrijdigheid van deze benaming is echter groot, want Chaldeeërs identificeren zich in de moedertaal als Chaldeeër (Keldaya) en niet als Assyriër (Atoraya).

Het merkwaardige is dat Chaldeeërs in Franstalige gebieden zich, zowel in hun moedertaal (Keldayé) als in het Frans (Chaldéens), identificeren als Chaldeeërs.